Cerkiew w Krynkach już dawno nie widziała tylu wiernych i tak dużej liczby duchownych. Czy zgromadziło się ich tylu 8 września 1864 r., gdy poświęcono kamień węgielny pod nową murowaną świątynię? A może cztery lata później - 8 września 1868 r., kiedy to archimandryta monasteru supraskiego Wincenty (Żurowski) dokonał wyświęcenia cerkwi ku czci Narodzenia Bogurodzicy? Dziś świętowano w Krynkach 150 rocznicę tego wydarzenia i jedno jest pewne - w ostatnich latach to jedna z największych uroczystości jaka miała miejsce zarówno w miejscowej parafii jak i całym Dekanacie Sokólskim.
Ostatnie tak wielkie i uroczyste wydarzenie miało tu miejsce 2 października 2005 r., kiedy to w niedzielne piękne przedpołudnie świętowano 500-lecie istnienia kryńskiej parafii. W "Przeglądzie Prawosławnym" z 2005 roku (nr 11 (245)) opisano, iż święto zgromadziło około tysiąca wiernych, pielgrzymów, gości i mieszkańców Krynek. Boskiej Liturgii przewodniczyli bp Białostocki i Gdański Jakub oraz Bielski Grzegorz. W sprawowaniu nabożeństwa współuczestniczyło dziewiętnastu duchownych, na czele z dziekanami sokólskim o. prot. Włodzimierzem Misiejukiem i gródeckim o. prot. Janem Jaroszukiem. Obecny był też proboszcz parafii katolickiej w Krynkach i jednocześnie sokólski dziekan ks. Jan Okurowski, władze gminne Krynek i Szudziałowa, powiatowe Sokółki oraz delegacje służb mundurowych.
Dzisiejszego przedpołudnia, przy równie ślicznej pogodzie, do Krynek zjechało kilkuset wiernych zarówno z Sokólszczyzny jak i różnych stron woj. podlaskiego. Uroczystościom przewodniczyli zwierzchnik Diecezji Białostocko-Gdańskiej abp Jakub oraz bp Supraski Andrzej. Kwadrans przed 10 hierarchów powitało 16 duchownych, młodzież, burmistrz Krynek Jolanta Gudalewska z delegacją z Urzędu Miasta oraz Starosta Sokólski Piotr Rećko z delegacją ze Starostwa. U progu cerkwi, za przybycie władykom dziękował i witał ich chlebem i solą starosta cerkiewny Jan Augustyńczyk, zaś o modlitwę za całą wspólnotę wewnątrz świątyni prosił proboszcz o. Piotr Charytoniuk. We wspólnej modlitwie uczestniczyli także: proboszcz parafii rzymskokatolickiej ks. dziekan Marek Wiśniewski, wicestarosta Jerzy Białomyzy, przewodniczący Rady Powiatu Sokólskiego Franciszek Budrowski, przewodniczący Rady Miejskiej w Krynkach Józef Czarnecki, komendant powiatowy PSP st. bryg. Dariusz Wojtecki, komendant placówki Straży Granicznej w Krynkach kpt SG Adam Kaźmierczak, kierownik posterunku Policji w Krynkach asp. szt. Andrzej Jurylik, nadleśniczy Nadleśnictwa Krynki Aleksander Lickiewicz, dyrektor Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych Dawid Iwaniuk oraz dyrektorzy kryńskich szkół Anna Tomulewicz Barbara Turycz.
Ewangeliczne pouczenie wygłosił władyka Andrzej.
Podczas tak wielkich uroczystości często się zdarza, że na licznych ustawionych w świątyni świecznikach, brakuje miejsca na świece. Nie jest to bynajmniej obraz czegoś złego, wręcz przeciwnie. Każdy zapalony płomyk, to osobista gorliwa modlitwa. To prośba, intencja, wypowiedziane w myślach imię z nadzieją na zdrowie, lub szepnięte cicho "dzięki Ci Boże" za ważny życiowy sukces. Na miejsce tych spalonych, wierni stawiali kolejne i kolejne. To bardzo krzepiące, podobnie jak widok dziesiątek dzieci przystępujących do Eucharystii. To naoczny, namacalny obraz, że Cerkiew żyje w wiernych a wierni żyją w Cerkwi. Dopełnieniem całości był przepiękny śpiew chóru pod kierownictwem Jolanty Horosz.
Niezwykłym elementem uroczystości była procesja. Po Liturgii zebrani z chorągwiami i ikonami wyruszyli ulicami miasta, by w czterech miejscach zatrzymać się i pomodlić - odczytując przy tym fragmenty Ewangelii. Podczas krestnego chodu oświęcono także pamiątkowy krzyż, ufundowany przez Nadleśnictwo Krynki. Drewniany, ośmioramienny krzyż pięknie wkomponował się w architekturę i krajobraz Krynek, świadcząc o odwiecznym współistnieniu na tych terenach ludzi różnych narodowości i wyznań.
Ponadto na okoliczność dzisiejszego święta, przy wejściu do cerkwi wyeksponowano pamiątkową tablicę, informującą o 150-leciu świątyni. Nad głównym wejściem zaś powstał piękny fresk Narodzenia Bogurodzicy autorstwa Katarzyny Gierasimiuk. Wybito także okolicznościowe medale, które otrzymali duchowni, przedstawiciele władz i służb, oraz osoby zasłużone dla kryńskiej parafii. Wykonanie wspomnianej tablicy jak i medali wsparło Starostwo Powiatowe w Sokółce, Nadleśnictwo Krynki oraz państwo Biegańscy. Z kolei Gminny Ośrodek Kultury, na przycerkiewnym placu przygotował wystawę archiwalnych fotografii, które opowiadały o długiej historii miejscowej parafii prawosławnej.
Po procesji do zgromadzonych zwrócił się abp Jakub. Władyka przywitał i podziękował wszystkim zebranym za przybycie, za wspólną modlitwę, za powitanie przez władze samorządowe oraz za przygotowanie do uroczystości zarówno świątyni i jej otoczenia jak i całego miasta. Następnie w arcypasterskim pouczeniu wyjaśnił wiernym znaczenie czytanej dziś Ewangelii, jej głęboki sens przekładając na codzienne życie każdego wierzącego człowieka. Hierarcha przypomniał też pokrótce historię powstania cerkwi w Krynkach, nawiązując do dzisiejszej rocznicy.
Tutejsza prawosławna wspólnota miała jeszcze jeden powód do świętowania. We wrześniu przypada bowiem rocznica święceń kapłańskich ich proboszcza. Wspomniał o tym w dalszych słowach abp Jakub.
- Dzisiaj także, bo mniej więcej daty się zbiegły, proboszcz obchodzi także 40-lecie swojego kapłaństwa (...). Przeważnie kiedy pozdrawiamy duchownego, mówimy na jakich parafiach był proboszczem czy wikariuszem. Niestety tej przyjemności dzisiaj nie będę miał, gdyż ks. Piotr Charytoniuk jest właściwie na tej parafii od początku. Był co prawda administratorem parafii w Kruszynianach ale w zasadzie od 1981 r. jest w proboszczem tej parafii. Wyrażamy wdzięczność za te wszystkie lata. Dziękujemy za utrzymanie w dobrym stanie świątyni. Pięknie też wygląda dom parafialny i świetlica oraz cała posesja, która dziś pięknie zakwitła. Serdecznie dziękujemy za trud, który został włożony w życie tej parafii - powiedział hierarcha.
Na znak wdzięczności za pracę duszpasterską władyka wręczył o. Piotrowi piękną ikonę Matki Bożej.
Na zakończenie głos zabrał także proboszcz.
- Wasze ekscelencje, w imieniu własnym i wszystkich zebranych chciałbym serdecznie podziękować za modlitwy, za słowa podczas Liturgii i teraz skierowane pod naszym adresem, ale przede wszystkim za waszą obecność, bo ona tak naprawdę nadała odpowiednią rangę dzisiejszemu świętu - jubileuszowi, który obchodzimy. Serdecznie dziękuję też za inicjatywę procesji. My raz do roku mamy taki krestny chod, na pierwszy dzień święta Trójcy Świętej. Idziemy do kapliczki przy ul. Nowej i wówczas obchodzimy Krynki tak troszeczkę szerzej. Niemniej takiego krestnego chodu jak dziś jeszcze nie było i rzeczywiście był on takim wspaniałym, duchowym dopełnieniem tego święta. Dziękuję za wszystko co dotychczas otrzymaliśmy od Władyki, za pomoc i duchowe wsparcie - powiedział.
Proboszcz serdecznie podziękował też wszystkim, którzy przyczynili się do organizacji dzisiejszych uroczystości ale też za wszelką pomoc i wsparcie udzielane każdego dnia.
Powstanie parafii w Krynkach datuje się na ok. 1505 r. W archiwalnych dokumentach można znaleźć informację o pożarze, który w 1804 r. strawił drewnianą świątynię wraz z całym wyposażeniem i znajdującymi się w niej dokumentami. Początkowo z pozostałości materiału wybudowano drewnianą cerkiewkę, krytą strzechą, jednak szybko podjęto próbę budowy nowej - murowanej świątyni. Niestety grząskość terenu spowodowała, iż ściany popękały, w związku z czym zaniechano dalszych prac. Niedługo później zapadła decyzja, by wybudować nową lecz drewnianą świątynię. Udało się to i w 1828 cerkiew została wyświęcona. Nie przetrwała jednak zbyt długo, gdyż wzniesiono ją z materiału słabej jakości. Uznając cerkiew za nienadającą się do remontu ponownie rozpoczęto starania o budowę nowego Domu Bożego dla lokalnej prawosławnej społeczności. We wspomnianym już "Przeglądzie Prawosławnym" z 2005 r. można przeczytać, iż ważną rolę w budowie świątyni odegrał nowy, młody proboszcz o. Grzegorz Proniewski. Powołana rada cerkiewna pod jego przewodnictwem uzyskała błogosławieństwo metropolity litewskiego Józefa Siemaszki i w 1864 r. położono kamień węgielny pod nową murowaną cerkiew. Świątynię wznoszono 4 lata i konsekrowano ku czci Narodzenia Bogarodzicy 8 września 1868 r. Poświęcenia dokonał ówczesny archimandryta monasteru supraskiego Wincenty (Żurowski).
W 1869 r. wybudowano kamienny mur wokół cerkwi. W 1890 wykonano pierwszy duży remont, wykonano nowy ikonostas, wymieniono podłogę i pomalowano świątynię zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz. W czasie I wojny światowej cerkiew zaadaptowano na niemiecki magazyn wojskowy. Na szczęście, dzięki staraniom parafian przywrócono porządek i właściwe przeznaczenie Domu Bożego. Kolejny remont przeprowadzono w 1982 r., już za czasów obecnego proboszcza. Wówczas to położono nowe tynki, wymieniono instalację elektryczną, zaś polichromię wykonał znany białostocki plastyk Józef Łotowski. W latach 1996 - 1999 pozłocono też ikonostas.
Adam Matyszczyk
